İshale Genel Bakış
İshal sık görülen (yani günde üç defadan fazla) bağırsak hareketleri ve gevşek, sulu, şekillendirilmemiş dışkıdır. İshal, yetişkinlerde ve çocuklarda sindirim sistemi bozukluklarının ortak bir belirtisidir.
İshal akut veya kronik olabilir. Akut ishal 1-2 gün sürer ve genellikle tedavisi olmadan kendiliğinden giderir. Genellikle gastrointestinal (GI) sistemde viral, bakteriyel veya paraziter enfeksiyonlar neden olur; Laktoz (sütte şeker) ve gluten (buğdayda protein) gibi gıdalara tolerans göstermeme; ve ilaçlar (örn., antibiyotikler).
Kronik ishal iki günden fazla sürer ve daha ciddi bir tıbbi durumun (örneğin, çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, inflamatuar barsak hastalığı, kolit, irritabl bağırsak sendromu) işareti olabilir. Kemoterapi (kanseri tedavi etmek için kullanılan ilaçlar) da kronik ishale neden olabilir. Kronik ishal, hızlı tıbbi tedavi gerektiren dehidrasyon (aşırı sıvı kaybı) riskini arttırır.
Bazı hastalar mide, kolon ya da safra kesesi ameliyatı sonrasında ishal görürler. Dünyadaki gelişmemiş bölgelere seyahat edenler kirlenmiş yiyecek ve sudan kaynaklanan ishal riski altındadır. İyi hijyen (örn., Sık sık el yıkama, gıda maddelerinin düzgün bir şekilde tüketilmesi) ishalin riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
İshal ile birlikte görülen belirtiler karın ağrısı, kramp, şişkinlik ve mide bulantısıdır. Komplikasyonlar ciddi olabilir. İshalde dışkı kan veya sükun içerebilir. Üç günden uzun süre devam eden ya da komplikasyon veya şiddetli ağrı gelişen ishal geçiren hastalar bir sağlık uzmanıyla görüşmelidir.
İshal, küçük yaştaki çocuklarda ve yaşlılarda daha sık görülür. İşaretler şunları içerir:
- Koyu renkli idrar
- Kuru cilt
- Aşırı susuzluk
- yorgunluk
- 38 °C ‘ın üzerindeki ateş
- Baş ağrısı
- Letarji
Küçük çocuklarda diğer ishal bulguları içinde; sinirlilik, gözyaşı eksikliği, batık gözler görülebilir.
Çocuklarda İshale Genel Bakış
İshal, her yaştan çocuklarda sık görülür. Bebeğin dışkıları genellikle yumuşaktır ve genç bebekler günde bir düzine barsak hareketine sahip olabilirler. Kıvamın akması ve sıvı olması, ishalın bir işareti olabilir. Daha büyük çocuklarda, günde iki veya üç tane yumuşak veya akan dışkı ishale işaret edebilir.
Çocuklarda ishal yaygın viral veya bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanır. Kronik durumlarda, bir bağırsak hastalığını yansıtabilir. Çoğu ishal vakası ciddi değildir, ancak bebeklerde ishali önlemek için yeterli sıvı alması çok önemlidir. Çocuğunuz şiddetli karın ağrısı yaşıyorsa, hafif ishal beş günden uzun sürerse veya ishal su kaybına neden oluyorsa, dışkıda kan görünürse (parlak kırmızı veya siyah renkte olabilir) derhal doktorunuza danışın.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Çağırmalısınız?
Ateş, kızarıklıklar, mide veya kulak ağrısı kolayca anlaşılır olmakla birlikte, bir çocuğun ne zaman hasta olduğu her zaman açık değildir. Çocuğunuzun görünümünde veya davranışında, bebekte alışılmadık titreme, iştahsızlık veya enerji kaybı gibi değişiklikler olup olmadığına bakın. Çocuğunuzun davranış ve kişilik özelliklerini daha iyi tanıdıkça, sağlık durumunu değerlendirmek konusunda kendinize olan güveniniz artacaktır. Daha büyük çocuklar sıklıkla kendilerini iyi hissetmediklerinde bu durumu ifade ederler.
Çoğu küçük rahatsızlığın evde güvenle tedavi edilebilmesine rağmen, herhangi bir durumdan emin değilseniz doktorunuzu arayın. Çocuğunuz aşağıdaki belirtilerden herhangi birini sergilemesi durumunda doktordan destek alın:
- Yüksek ateş
- Dışkıda kan, kan parlak kırmızı veya siyah renkte görünebilir
- Kusmukta kan (kırmızı veya kahverengi kusma), sürekli kusma veya mermi kusma (üç aydan küçük bir bebekte güçlü kusma)
- Şiddetli mide veya karın ağrısı ( 30 dakikadan uzun bir süre sürmesi)!
- Alışılmadık bir döküntü veya inflamasyon
Çocuklarda İshal Nedenleri
Akut ishal genellikle bir bulaşıcı organizma tarafından meydana gelir. İshale neden olan organizmaların çoğu dışkıda ortaya çıkar ve eller veya bulaşmış olduğu yiyecek ya fa su vasıtasıyla ağza girer. Akut bulaşıcı ishal, çok çeşitli bakteri, virüs ve parazitlerden kaynaklanabilir. Akut ishal ile ilişkili bakteriler; Salmonella, Shigella, Campylobacter jejuni, Escherichia coli O157: H7 ve Clostridium difficile’yi içerir. Viral nedenler arasında adenovirüsler, rotavirüsler ve Norovirüsler olarak bilinen Norwalk benzeri virüsler bulunur; Parazitlere Entamoeba histolytica, Giardia lamblia ve Cryptosporidium dahildir.
Kronik ishal; ozmotik, sekretuvar ve inflamatuar olmak üzere üç tipte sınıflandırılabilir. Osmotik ishal kötü absorbe edilen maddelerin (oral müshillerde magnezyum veya alüminyum tuzları gibi) yenmesi veya laktoz ve sorbitol gibi gıda bileşenlerinin eksik hazım ve malabsorbsiyonu nedeniyle oluşur.
Sekretik ishal genellikle büyük miktarda sulu dışkı ile sonuçlanır. Bu tür diyare, ince bağırsak tarafından aşırı sıvının üretilmesi ve salgılanması, genellikle sindirim sisteminde görülen nadir, kanserli nöroendokrin tümörün bir sonucudur. Tümörler kan dolaşımına hormon salınarak ince bağırsağın sodyum ve potasyum gibi elektrolitleri aşırı miktarda salgılarlar. Gelişmekte olan ülkelerdeki kolera salgınları salgın ishale neden olabilir.
İnflamatuvar ishal kanlı, sulu dışkı üretir. Kolonun içindeki astımdaki iltihap, tabudaki su emilimini azaltarak dışkı hacmini arttırdığında ortaya çıkar. Bu tip ishal, Crohn hastalığı ve inflamatuvar bağırsak hastalığının iki ana tip olan ülseratif kolitli kişilerde sık görülür. İshal hem de kabızlık, aynı zamanda irritabl bağırsak sendromunun bir işaretidir.
Çocuklarda İshal Teşhisi
Akut ishal vakalarının çoğunda doktora danışılmasının gereği yoktur. Bununla birlikte, ishali 48 saat veya daha uzun sürerse, şiddetli ise (günde altıdan fazla sayıda tuvalete çıkıyorsa) veya ateş, şiddetli karın ağrısı ya da dışkıda kan varsa, bir doktora görünmelisiniz. İshale neden olan organizmanın belirlenmesi için dışkı örneği vermeniz istenebilir.
Kronik ishalin teşhisi daha çok ilgilidir. Enfeksiyonları ya da iltihabı göz ardı etmek için biyopsi ile kolonoskopi içeren ayrıntılı bir değerlendirmeyi gerektirir.
Bir yanıt bırakın